To wie tylko sam piernik. Pieczenie, dekorowanie, chrupanie czyli tzw. pierniczenie. Wspaniały „czasoumilacz”, zajęcie nie tylko dla dzieci, zwłaszcza w okresie przedświątecznym. Ciasto na pierniki staropolskie zwykle przygotowuje się już kilka tygodni wcześniej. Obudziłam się kiedyś w tzw. ostatniej chwili, dwa dni przed Wigilią, odkryłam wspaniały przepis „last minute” na niemieckie tradycyjne pierniczki Lebkuchen, które nie muszą leżakować. Ich historia sięga XIII wieku, kiedy to zaczęli je wypiekać frankońscy mnisi. Odmian jest mnóstwo, w zależności od regionu. Oryginalne są duże (11,5 cm średnicy) i okrągłe, ja w tym roku pobawiłam się w wycinanie aniołków, choinek, gwiazdek czy dzwonków. Piękne ozdoby na choinkę, do świątecznych prezentów i na stół, choć nie wiem czy dotrwają, bo podjadam w nieludzkim tempie… A nawet jeśli nie dotrwają, to na świąteczny stół wjedzie duży tradycyjny piernik – jeden z zapachów i smaków dzieciństwa, przepis na szczęście zachowany w magicznym zeszyciku w kratkę :) Podstawą udanego piernika większego, jak i pierniczków mniejszych, jest przyprawa do piernika, sporządzona własnoręcznie. Produktów gotowych kupionych w sklepie nawet nie ma co porównywać. W mieleniu przypraw znakomicie sprawdza się stary klasyczny młynek do kawy. Trzeba tylko uważać przy goździkach, bo mogą go popsuć, dlatego najpierw rozbiłam je w ręcznym moździerzu.
Domowa przyprawa do piernika
8 g goździków
8 g wyłuskanych ziaren kardamonu
5 g gałki muszkatołowej
5 g ziela angielskiego
10 g suszonego imbiru
25 g kory cynamonu
2 g gwiazdek anyżu
2 g czarnego pieprzu
Składniki mielimy, gałkę ścieramy na drobnej tarce, mieszamy.
*****
Pierniki Lebkuchen
![]()
500 g mąki pszennej
6 łyżeczek przyprawy do piernika
2 łyżeczki proszku do pieczenia
1 łyżeczka sody oczyszczonej
150 g migdałów
2 łyżeczki zmielonego cynamonu
1/2 szklanki zmielonej skórki pomarańczowej (kandyzowanej)
1/2 szklanki zmielonej skórki cytrynowej (kandyzowanej)
400 ml płynnego miodu
150 g masła
Migdały obieramy i mielimy. Mieszamy w misce suche składniki: mąkę, proszek do pieczenia, sodę i migdały. Masło i miód podgrzewamy w rondelku, mieszając do rozpuszczenia, studzimy tak, żeby pozostały lekko ciepłe. Łączymy z suchymi składnikami, skórkami pomarańczową i cytrynową. Wyrabiamy ciasto, formujemy kulę, zostawiamy od ostygnięcia.
Dzielimy ciasto na części. Na blacie kładziemy papier do pieczenia, ciasto i na wierzch znów arkusz papieru do pieczenia, rozwałkowujemy na niezbyt cienkie placki. NIE podsypujemy mąką! Wykrawamy foremkami pierniczki, w zależności od upodobań. Pieczemy w 1800C przez 15 minut.
Wystudzić. Następnego dnia ozdabiać lukrem.
Lukier
1 szklanka cukru pudru
białko
sok z pół cytryny
Cukier puder wsypać do miski, dodać białko i sok z cytryny. Rozcierać łyżką na gładką, aksamitną masę. Żeby lukier był gęstszy i nie spływał przy dekoracji pierniczków, dodałam pół szklanki więcej cukru pudru.
*****
Piernik domowy
750 g mąki pszennej
500 g cukru
3 szklanki gęstej śmietany
4 jajka
3-4 łyżki przyprawy do piernika
1 łyżeczka sody
2 łyżki miodu
2 łyżki cukru skarmelizować. Po wystudzeniu rozpuścić gorącą wodą, dodać miód i wymieszać. Jajka utrzeć z cukrem, wymieszać dokładnie z mąką i sodą, dodać zimny karmel z miodem, wymieszać. Wlać do formy i piec w temperaturze 1800C przez 50-60 minut. Gotowość piernika sprawdzić metodą suchego patyczka.
Lukier
¾ szklanki cukru
½ kostki masła osełkowego
3 i pół łyżki wody
2 łyżki kakao
Gotować 5 minut, przestudzić, wylać na upieczone ciasto. Opcjonalnie posypać wiórkami kokosowymi.